भारत / भारतको उत्तराखण्डको प्रमुख तीर्थस्थल मानिने हरिद्वारमा वर्षैभर भक्तजनको मेला लाग्ने गर्छ ।
हरिद्वारको मुख्य आकर्षण माँ गंगाको निर्मल जल मानिन्छ। गंगोत्रीबाट उत्पत्ति भएपछि माता गंगा पहिले हरिद्वारमा प्रवेश गर्छिन् भन्ने मान्यता छ । त्यसैले यहाँ माता गंगाको जललाई सबैभन्दा स्वच्छ मानिन्छ। हरिद्वार बाहेक यस्ता धेरै प्रमुख धार्मिक स्थल र मन्दिर छन्, जसको मान्यता प्राचीन कालदेखि नै चलिआएको छ । यहाँको प्रमुख आकर्षक मनसासा देवीकोमन्दिर हो ।
को हुन् मनसा देवी
पुराणमा देवी मनसालाई भगवान शंकरकी छोरीका रूपमा मान्यता दिइएको छ । पौराणिक मान्यता अनुसार माता मनसाको विवाह जगत्कारुसँग भएको थियो भने छोराको नाम आस्तिक थियो । मनसादेवीलाई नागहरूको राजा वासुकीकी बहिनी पनि भनिन्छ।
यस मन्दिरमा माताका २ वटा मूर्ति छन् । यी मध्ये एउटा मूर्तिमा पाँच हात र अनुहार छ भने अर्को मूर्तिमा आठ हात छन्। यो माता दुर्गाको ५२ शक्तिपीठ मध्ये एक हो भन्ने विश्वास गरिन्छ। माताको नाम मनसा अर्थात् मनको चाहना हो। ममताको मूर्ति माँ मनसाले आफ्ना भक्तहरूको सबै मनोकामना पूरा गर्छिन्। यहाँ आउने भक्तजनले आफ्नो इच्छा अनुसार रुखमा धागो बाँध्छन् । त्यसपछि मनोकामना पूरा भएपछि त्यो धागो खोलेर आमाको आशीर्वाद लिएर जान्छन् ।
पौराणिक विश्वासहरू
विभिन्न पुराणहरूमा माता मनसादेवीको वर्णन विभिन्न तरिकाले गरिएको छ। पुराणमा भनिएको छ कि उनी कश्यप ऋषीको मनबाट जन्मेका थिए र मनसा कुनै पनि विष भन्दा शक्तिशाली थिए, त्यसैले ब्रह्माले उनको नाम विषहरि राखे। साथै, विष्णु पुराणको चौथो भागमा एक नागकन्याको वर्णन छ, जुन पछि मनसाको रूपमा प्रचलित भयो। ब्रह्मवैवर्त पुराणमा एक नाग कन्या थिइन् जो शिव र कृष्णको भक्त थिइन्।
मन्दिर कसरी पुग्ने
मन्दिर पुग्नको लागि हरिद्वार बजारबाट ३ किमी उकालो चढ्र्न पर्छ । बाइकबाट लिफ्ट लिएर नि जान सकिन्छ । यहाँ जानका लागि उडान खटला(रोपवे)को पनि व्यवस्था गरिएको छ । बाइक वा स्कुटीले एक सय रुपैयामा लानेगरेको छ । रोपवेमाप्रतिव्यक्ति १२५ रुपैया शुल्क तिर्नु पर्छ । मन्दिर पुग्न कुल ७८६ पाइला चढ्नुपर्छ । मन्दिर बिहान ५ बजेदेखि राति ९ बजेसम्म खुला रहन्छ । मन्दिर दिउँसो १२ बजेदेखि २ बजेसम्म मात्र बन्द हुन्छ।